BAĞIMLILIK GAZETESİ 2025-2

Editörler: Melike Şimşek, Kültegin Ögel

BAĞIMLILIK VE İYİLEŞME SEMPOZYUMU 22-23 ŞUBAT 2025
SUNUMLARDA ÖNE ÇIKANLAR (Sempozyumun Özeti)

Prof. Wim van den Brink (Amsterdam Üniversitesi)
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ile bağımlılıklar sıklıkla birlikte görülür. Bağımlıların %25'inde Yetişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu vardır. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun erken dönemde stimülan ilaçlarla tedavisi, bağımlılığın gelişimini önleyebilmektedir.

Prof. Dr. Kültegin Ögel (Moodist Hastanesi, Bağımlılık Akademisi, İstanbul Kent Üniversitesi)
Bağımlılık tedavisinde öncelikli hedef; bağımlıların hayatta kalmalarını, tedavilerini sürdürmelerini ve hayata katılmalarını sağlamak olmalıdır.

Rik BES (MINT – Amsterdam)
Terapistlerde önemli olan özellikler: doğru empati, pozitif bakış, gerçeklik/uyumluluk, kabullenme, odaklanma, umut, çağrışım, bilgi ve tavsiye sunmaktır…

Prof. Dr. Figen Karadağ 
Bağımlılığı olan hastalarda, başka ruhsal rahatsızlıkların da görülme sıklığı çok yüksektir. Eştanılı durumların tedavisi, eş zamanlı ve aynı merkezde olmalıdır.

Prof. Dr. Berna Uluğ (Hacettepe Üniversitesi)
Bağımlılık, bir boyut ya da bir spektrum. Bir ucunda gündelik yaşam, öbür ucunda ağır bir hastalık. Bağımlılıklar, bireyi içine alan bir fanus, aynen gündelik yaşam gibi.  O fanusa nüfuz edebilmek, sağaltım ve iyileştirim çabalarının en önemli meselesi. Bu, kolay değil elbette. Kendi gündelik yaşamlarınızı düşünsenize! Çemberlerin içinde ve tekrarlarla geçiyor ömür.

Prof. Dr. Defne Tamar Gürol
Madde bağımlılığında sorun bir ilişkinin yokluğu değil, bir işlevin yokluğudur. Bu işlev olmadan hissetmek, haz almak zaten imkansızdır. İnsanlar, maddeye değil bu işleve bağımlıdırlar. Bağımlılık tedavisinde terapist ile kurulan ilişki içinde bu işlev inşa edilebilir. 

Jamie Giles (Castle Health)
12 basamak yaklaşımının faydaları şunlardır: Ömür boyu ücretsiz ve kolay erişilebilir bir destek hizmeti, destekleyici, damgalanmamış bir toplulukla bağlantı kurarak yalnızlık ve sosyal izolasyonla mücadele etmek, destek verme ve alma fırsatları sağlamak, ayık arkadaşlar ve rol modellerle ilişkiler kurmak ve kullanımın/nüksetmenin gerçekçi bir şekilde değerlendirilmesi yoluyla motivasyonu güçlendirmek.

Prof. Dr. Mücahit Öztürk 
Çocukluk döneminde bağımlılık riskini artıran birçok faktör vardır. Erken madde kullanımı, çocukluk travmaları, dürtüsellik ve zayıf duygu regülasyonu psikolojik riskleri oluştururken; ebeveyn ihmali, madde kullanan akran grupları, medya etkisi ve düşük sosyoekonomik durum çevresel riskler arasında yer alır.

Aleyna Damla Özcan (Uz. Psk. - Moodist Hastanesi)
Kadın bağımlıların çoğu; ruhsal sorunlarıyla ilgili duygusal acıyı veya sıkıntıyı bastırmak için yani kendi kendini tedavi etmek için alkol-maddeye başlarlar. 

Melike Şimşek (Uz. Psk – Bağımlılık Akademisi)
Kadınlarda bağımlılık zorluktan başlar ve kadınlarda tedavi zordur.
Kadınlara özel bağımlılık tedavi merkezleri ve müdahale programları oluşturulmalıdır.

Doç. Dr. Başak Ünübol (Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi)
Bağımlılıkta ruhsal travmanın tedavisi büyük önem taşır. Travmayı tedavi edebilirsek, daha düşük bağımlılık şiddeti, daha az komorbidite, daha iyi uyum ve daha uzun remisyon süresi sağlanabilir.

Emre Saka (Psk.  - Pusula Ayık Yaşam Derneği)
Bağımlılık tedavisini zorlaştıran ve başa çıkmamız gereken sorunlar şunlardır: Uyum sağlamamak, durumunu inkar etmek, değişim isteğinin az olması, sorunları dışsallaştırma, aile desteğinin az olması ve motivasyonu koruma…

Ayşe Mirza Demiral (Uz. Psk. - Bağımlılık Akademisi)
Bağımlılık vakaları ile yapılan psikoterapi seanslarında dikkat edilmesi gereken en önemli durum, danışanın hangi değişim basamağında olduğudur. Bağımlılıkta psikoterapide terapistin danışana eşlikçi olması, beraber yürüdükleri yolu aydınlatıp danışanın “yolunu” keşfetmesini sağlamak, kalıcı iyileşme için en büyük katkıdır.

Ceyda Canan Çağlar (Uz. Psk. - Moodist Hastanesi) 
İyileşme Odaklı Tedavi; bağımlılık sorunları yaşayan ya da risk altında olan bireyler için sağlık, iyilik hali ve yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen bir tedavi yaklaşımıdır. 

Muhammed Yusuf Babacan (Uz. Psk. - Moodist Hastanesi)
Bazı durumlarda kumar bağımlılarının yatarak tedavisi gerekir. Bunlar; kendine ya da çevresine zarar verme davranışı olması, kendini durduramaması, ayaktan tedaviye yanıt alınamaması, eşlik eden ruhsal sorun olmasıdır.

Kinyas Tekin (Psk. - Kalamış Psikoloji)
Kumar bağımlılığının tedavisinde dijital programların önemi büyük olacaktır. Bu nedenle teknolojiyi tedavinin bir parçası haline getirmek gereklidir.

Doç. Dr. Merih Altıntaş (Sağlık Bilimleri Üniversitesi)
Kumar; herhangi bir şeyin daha yüksek değerde bir şey kazanmak için riske atıldığı faaliyetlerdir. Kumar bağımlılığının dört aşaması vardır: Kazanma, kaybetme, tükenmişlik ve çaresizlik…

Doç. Dr. Ömer Kardaş (Kocaeli Üniversitesi)
Ergen Bağımlılık Risk İndeksi (E-BARİ); Tedavinin bireyselleştirilmesini, riskleri ve nedenleri daha iyi anlamayı sağlayacaktır. Öte yandan, eşlik eden ruhsal ve sosyal sorunları yönetmeyi kolaylaştıracaktır. 

Dr. Cansu Gerçek (Moodist Hastanesi)
Erken yaşta alkol ve madde kullanmaya başlamak, ilerleyen yıllarda bağımlılık geliştirme riskini arttırmaktadır.  %90’dan fazla yetişkin, ergenlikte madde kullanmaya başlar.   Ergenlerin yaklaşık %5’i Madde Kullanım Bozukluğu geliştirir. 

Doç. Dr. Demet Taş (AYBÜ Tıp Fakültesi)
Sigara ve tütün kullanımı dünyada önlenebilir ölüm nedenlerinden en önemlisidir. Tütün kullanan erişkinlerin %90’ı sigara veya tütün içeren bir ürüne 18 yaşından önce başlamaktadır. Sigara içme alışkanlığı gelişmiş ülkelerde azalmakta iken, bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde artmaktadır.

Prof. Wim van den Brink (Amsterdam Üniversitesi)
Psikiyatride farmakolojik araştırmaların durgunlaştığı bir dönemden sonra, psikedelik destekli psikoterapi üzerine yapılan modern çalışmalar yeni bir umut vaat ediyor. Gidilecek yol uzun ama çok umut verici…

Prof. Dr. Kültegin Ögel (Moodist Hastanesi, Bağımlılık Akademisi, İstanbul Kent Üniversitesi)
Ortak değerlendirmelerin yapılması, sonuçların karşılaştırılabilmesi, etkin işbirliği ve koordinasyonun sağlanabilmesi için bağımlılıkta yapılandırılmış müdahaleler çok önemlidir.

Rik Bes (MINT - Amsterdam)
Risk altındaki kumar oyuncularında az da olsa bir kontrol vardır. Oynamak ile ilişkili ambivalansın olması; Motivasyonel Görüşmeden yararlanmalarını sağlar. Kumar bağımlıları içinse; tedavi içinde kalmalarına Motivasyonel Görüşme yardımcı olur. 

Prof. Dr. Alp Üçok (Moodist Hastanesi)
Psikoz ve madde kullanımı birbirini tetikler. Kronik madde kullanımı ve antipsikotiklerin yol açtığı hipodopaminerjik durum daha fazla madde kullanımı ve daha fazla semptoma yol açar.

Doç. Dr. Ebru Aldemir 
Metamfetaminde bilişsel işlevler bozulur. Bunlar arasında; yürütücü işlevler, bellek ve öğrenme bozuklukları, işlemleme hızında bozulma, motor ve dil becerilerinde azalma sayılabilir.

Cavid Guliyev (Dr. - Moodist Hastanesi)
Alkol ve madde kullanım bozukluğu relaps ve remisyonla seyreden kronik bir sağlık sorunudur. Relaps, remisyon sürecinden sonra tekrar içmeye başlamak ve kontrolü kaybederek eski içme dönemlerindeki (gerek miktar olarak gerekse davranış olarak) duruma gelmektir.

Prof. Dr. Elif Mutlu
Bağımlılık, bir bağlanma bozukluğudur. Bağımlılık kıskanç bir ilişkidir ve hayatınızdaki diğer ilişkilerin çoğunu da ağlatır.

Prof. Dr. Onur Noyan (Üsküdar Üniversitesi)
Bağımlılıkta dijital teknolojilerin kullanımı; bireye özgü müdahale planlarını hazırlamakta, erken müdahale etmekte, daha doğru tanı koymada ve önleyici yaklaşımlar geliştirmede yararlı olmaktadır.

Melike Şimşek (Uz. Psk – Bağımlılık Akademisi)
Alkol- madde kullanımı arttıkça duygu düzenleme güçlüğü de artar. Alkol-madde kullanıcıları duygularını düzenlemek için kendilerini uyuşturma yolunu seçebilirler. Bu durum, duygularını daha da yönetilemez hale getirerek bir kısır döngü oluşturur. Duygu Düzenleme Eğitimi (DUDE); duyguları tanımak, duygu odaklı olmamak ve duygularla yaşamayı öğrenmek gibi konuları içeren bir müdahale programıdır.

Doç. Dr. Tuğçe Toker Uğurlu (Pamukkale Üniversitesi)
Psikodrama; danışanların dramatizasyon, rol oynama ve dramatik benlik temsili yoluyla, eylemlerini sürdürüp sonuçlandırmaları yönünde cesaretlendirildikleri bir psikoterapi yöntemidir. 
Psikodrama, bağımlılık tedavi merkezlerinde SAMBA eğitimlerine ek olarak, hem arındırma hem de rehabilitasyon sürecinde kullanılabilir ve özellikle içgörü, empati, özgüven, iç denetim/kontrol ve tedavi uyumu üzerinde olumlu etkiler sağlayabilir. Bu süreçte kullanılabilecek psikodrama teknikleri arasında eşleme, ayna, boş sandalye, rol değiştirme ve sesi güçlendirme yer almaktadır.

İlker Aktürk (SHU-Ukde psikoloji)
Bağımlılık davranışları gösteren kişilerin bundan ibaret olmadıklarını; aynı zamanda bir abi, baba, kardeş, eş, arkadaş, kul, öğrenci, çalışan olduklarını; hayatlarında umursadıkları şeyler olduğunu onlara hatırlatmak ve göstermek, iyileşmeye cesaret göstermek için iyi bir başlangıçtır.

Prof. Dr. Cüneyt Evren 
Bağımlılıkta iyileşme, sadece maddeyi bırakmak değildir. Yaşam biçimi değişiklikleri de yapılmalıdır.

Levent Kurt ve Can Gezgör (İstanbul Kent Üniversitesi)
Bağımlılık tedavisinde damgalanma bir engeldir. Tedaviye başvurmak istemeyen bağımlıların %50’si damgalanma nedeniyle tedaviden kaçınmaktadır. Üniversitede psikologların eğitimi, damgalanmayı önleyebilir. 
Bağımlılığı anlamadan yargılamak kolaydır. Bağımlılıkla Psikolojisi dersinde her hafta dersin konusuna göre damgalanmayı da tartışıyoruz, çünkü bir psikolog sadece tedavi yollarını değil, damgalamanın tedaviyi nasıl engellediğini de bilmeli!

Belgin Varol (Sağlık Bilimleri Üniversitesi)
Bağımlılıkta önleme programları; bilimsel temellere dayanmalı, doğru hedef kitleye odaklanmalı, paydaşları sürece dahil etmelidir. Süreç içerisinde savunuculuk çalışmaları ve izleme-değerlendirme yapılmalıdır.

Teyfide Tecel Hatipoğlu (Uz. Psk - KKTC Başbakanlık Uyuşturucu ile Mücadele Komisyonu)
KKTC Başbakanlık Uyuşturucu ile Mücadele Komisyonu, bağımlılıkla mücadelede  tedavi odaklı olmanın yanı sıra, önleme, rehabilitasyon ve toplumsal entegrasyonu kapsayan yenilikçi ve çok katmanlı bir model geliştirmiştir.

Helin Laçin (Uz.Psk. – Küçükçekmece Kaymakamlığı)
Bireyler madde kullandıkları süreç içerisinde tıbbi, psikolojik, sosyal, yasal ve ekonomik sorunlarla karşılaşırlar. Bunlar tedaviye başvurma motivasyonunu da azaltır. Bu nedenle bu sorunlara sosyal çözümler bulunması da gerekmektedir.

Fırat İşler (SHU- YEDAM)
Sosyal etkiler, bireyin yaşam koşullarını, ilişkilerini ve toplumsal çevresini şekillendirerek sosyal sorunlara olan yatkınlığı artırabilir veya bu sosyal sorunlarla mücadelede destekleyici bir rol oynayabilir. 
Bu noktada sosyal hizmet, sosyal sorunların oluşumunda rol oynayan sosyal etmenleri anlamak hem de müdahaleyi bütüncül bir yaklaşımla gerçekleştirmek açısından kritik bir araçtır.

Yeliz Biçer (Uz. Hemş. – Moodist Hastanesi)
Bakıcıdan; değişim, gelişim ve daha fazla otonomi ile bir ilaç kadehinden daha öteye giderek Ruh Sağlığı Hemşireliği ve Alkol ve Madde Bağımlılığı Merkezi Hemşiresine geçmeliyiz…

Yeşim Nurdan Özkorucuklu (Uzm. Dyt. – Moodist Hastanesi)
Alkol ve madde bağımlılığı, yalnızca bağımlılık ve kötüye kullanım meselesi değildir, aynı zamanda vücudumuzda metabolik değişikliklere, kabızlığa, kilo almaya-vermeye, beyinde kalıcı hasarlara neden olabilir. Sağlıksız beslenmeye dayalı bir yaşam tarzına yol açabilir.

Fatih Budak (Pusula Ayık Yaşam Derneği)
Bağımlılık duygu kökenli bir beyin hastalığıdır. Bağımlının kaygıya çözüm yolu içmek. İçsel motivasyon ve duygusal iyileşme gerçekleşmedikçe ara ara ayık kalıyoruz ara ara kullanıma geri dönüyoruz.
Adam bir madde keşfetmiş; çalışmasına gerek yok, evlenmesine gerek yok, sorumluluk almasına gerek yok, para kazanmasına gerek yok, sorun çözmesine gerek yok, tatile gitmesine gerek yok, yemek yemesine gerek yok... Öyle bir madde keşfetmiş ki bütün yaşam amacını ona bağlamış. Siz adamı bundan koparmaya çalışıyorsunuz. Aile duygusal davranıp bağımlının arkasını topladıkça kişi içmeye devam eder.

Mert Kamçı (İyileşme Danışmanı – Moodist Hastanesi)
İyileşme danışmanı; hayatının bir döneminde bağımlı olan ve bu bağımlılıkla başarıyla mücadele ederek temiz/ayık kalmış ve bu mücadeleyi sürdüren diğer kişilere akran desteği vermeyi seçmiş kişidir. Birlikte İyileşmek programı, İyileşme Danışmanlarının uygulanması için hazırlanmıştır.